Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein karışımıdır. Unlu mamullerde, ekmekte, makarnada ve bir çok işlenmiş gıdada bulunur. Gluten, buğday unu gibi tahıl türlerinin işlenmesi sırasında ortaya çıkar ve yiyeceklere esneklik ve doku kazandırır.
Çoğu insan için gluten zararlı değildir. Fakat bazı kişilerde gluten intoleransı veya çölyak hastalığı gibi glutenle ilgili sağlık problemleri görülebilir.
Gluten İntoleransı
Gluten intoleransı, gluten tüketildiğinde karın ağrısı, şişkinlik, ishal, yorgunluk gibi semptomların ortaya çıktığı bir durumdur. Bu semptomlar genellikle gluten tüketiminden sonra birkaç saat içinde başlar ve 24 saat içinde kaybolur. Gluten intoleransı, çölyak hastalığı kadar yaygın olmasa da, birçok insanı etkilemektedir.
Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin glutene saldırdığı otoimmün bir hastalıktır. Bu saldırı, ince bağırsağın iç kısmında hasara neden olur ve besinlerin emilimini zorlaştırır. Çölyak hastalığı semptomları kişiden kişiye değişebilir ve şunları içerebilir:
- Karın ağrısı
- İshal veya kabızlık
- Şişkinlik
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Anemi
- Kemik zayıflığı
- Depresyon
- Deri döküntüleri
Çölyak hastalığının tedavisi yoktur. Tedavi, glutenden ömür boyu kaçınmayı içerir. Glutensiz bir diyet, çölyak hastalığı olan kişilerin semptomlarını ortadan kaldırır ve ince bağırsağın iyileşmesine yardımcı olur.
Glutenin Diğer Zararları
Bazı araştırmalar, glutenin bazı insanlarda buğday alerjisi, artrit, otizm ve nörolojik bozukluklar gibi diğer sağlık problemlerine de yol açabileceğini göstermektedir.
Glutensiz Beslenme
Glutensiz beslenme, çölyak hastalığı olan kişiler için gereklidir. Ayrıca, gluten intoleransı olan veya glutenden şüphelenen kişiler de glutensiz beslenmeyi tercih edebilirler. Glutensiz beslenme zorlayıcı olabilir, ancak günümüzde birçok glutensiz gıda seçeneği mevcuttur.
Glutensiz beslenmeye başlamadan önce bir doktora veya diyetisyene danışmanız önemlidir. Doktorunuz, çölyak hastalığınız olup olmadığını belirlemek için testler yapabilir ve size özel bir glutensiz beslenme planı oluşturabilir.
Glutenle ilgili bazı önemli noktalar
- Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein karışımıdır.
- Çoğu insan için gluten zararlı değildir.
- Gluten intoleransı ve çölyak hastalığı, glutenle ilgili iki sağlık problemidir.
- Çölyak hastalığının tedavisi yoktur ve tedavisi glutenden ömür boyu kaçınmayı içerir.
- Glutensiz beslenme, çölyak hastalığı olan kişiler için gereklidir ve gluten intoleransı olan veya glutenden şüphelenen kişiler de tercih edebilirler.
- Glutensiz beslenmeye başlamadan önce bir doktora veya diyetisyene danışmanız önemlidir.
